TÂM SỰ CỦA MỘT CHIẾC RĂNG

Bây giờ thì tôi nằm đây, trên mặt bàn, trông gớm ghiếc như một mẩu xương cũ và bẩn. Hình thể lồi lõm theo cách cấu trúc của chiếc răng bình thường, chỉ trừ một đường địa đạo đen thui nằm luồn phần ngang hông, như những vết sẹo lành da trên thân thể con người. Tuy vậy, tôi vẫn còn đủ ba chân răng vững chắc, đủ sức bám vào phần thịt bên dưới suốt gần sáu mươi năm cuộc đời, nếu không vì cái rãnh sâu kia để phải ra đi vào miền miên viễn.

Cũng buồn nhỉ, vì mặt bàn không phải là chỗ đứng của tôi, cho nên từ đây tôi đã là kẻ vô dụng, đâu phải chỗ nào mình cũng đứng được. Nhớ lại nơi chốn của mình ngày xưa, tôi cảm thấy lẻ loi khi bị gạt ra bên lề xã hội. Xã hội của răng, nghe có kỳ không? Nhưng thực tế là vậy, vì tôi được sinh ra để đi song song với cuộc đời của con người, chia xẻ buồn vui, tủi nhục , vinh quang với họ, dẫu chỗ đứng có khiêm nhường và hơi hẻo lánh, nhưng đâu vì thế mà không quan trọng.

Năm ấy, hình như là một mùa hè hai ven đường đầy những hoa phượng đỏ, con ve sầu kêu ve ve, khi tôi vừa mọc lên, đã thấy lấp ló bên ngoài những chị em trắng nõn và bé xíu. Sự ra đời của mỗi chiếc răng đã hành hạ chủ nhân tôi những cơn sốt nóng, ho hen , sổ mũi kéo dài suốt nửa tháng. Lũ oắt con bên ngoài tuy ra đời trước, nhưng chúng lại mảnh mai, nhỏ nhắn, còn lũ chúng tôi ở bên trong, kềnh càng như những ông hộ pháp, vất vả lắm mới nhô lên khỏi cái miếng thịt hồng hồng mà con người gọi là lợi. Bên ngoài là một lũ chị em nhà răng sinh ra đời chỉ để cười và để cắn, cho nên khi bọn trẻ con sắp mọc răng, chúng ngứa ngáy lắm, và gặp cái gì cũng kéo vào để nhây nhưa một cách thú vị.

Chủ nhân tôi hồi ấy là một thằng nhỏ bảy, tám tháng, cái khoái nhất để nhai cho tiện là chính bàn tay của chú. Vì thế suốt ngày chú đứng trong nôi, đút bàn tay vào mồm rồi cứ thế nút một cách thích thú. Khi say sưa với giòng sữa mẹ, chú cứ tỉnh queo mà nghiến lấy cái núm vú mềm mại ngon lành ấy. Chú làm cho người mẹ bực mình vì bị cắn đau, cho nên tức thời cái mặt chú bị ấn ngay vào bầu vú thơm tho khiến chú ngạt thở, vội nhả ra ngay. Nói đi cũng phải nói lại, cái đó không phải tại chú, tại mấy chiếc răng đang nứt lợi nó ngứa ngáy một cách kỳ dị, nó cần phải cắn vì Trời sinh nó thế. Sau này khi càng lớn lên, nhiệm vụ của nó còn quan trọng hơn ngoài việc cắn nó lại phải biết cười, vì cuộc đời có ăn tiền hay không cũng nhờ cái cười của răng nữa.

Đấy là lan man về lũ họ hàng nhà răng chúng tôi, mỗi đứa một nhiệm vụ. Mấy đứa bên ngoài trời sinh để làm cảnh, cho nên trông đứa nào cũng dễ thương. Hình dáng lại giống như cái bàn cuốc, nên người đời thường ví von gọi chúng là"răng bàn cuốc". Nó mảnh thôi, trông có vẻ hiền lành nhưng ngoạp vào đâu thì hệt chiếc cuốc xục vào chậu đất, khiến những thứ thức ăn lập tức được táp lấy đưa vào miệng một cách ngon lành. Thêm vào đấy là hai chú răng nanh bên vành miệng, trông chúng nó thật dữ tợn, biết ngay là phải đề phòng nếu không muốn bị xé cho tan xác. Mấy đứa chúng nó như răng liền răng, lợi liền lợi, giúp đỡ nhau kịch liệt để thanh toán tất cả những thứ mà con người muốn xơi. Nhìn tinh thần đoàn kết ấy thấy cũng hay hay, nếu cứ biết hợp quần gây sức mạnh như thế thì cái gì mà không xực được.

Dù vậy, khi bọn tôi mọc lên thì tất cả mới có đủ sức mạnh để làm xong nhiệm vụ quan trọng, để có thể thanh toán được tất cả những thứ cứng cỏi, hóc búa nhất của thức ăn , đẩy qua thực quản mà không bị mắc nghẹn. Tôi phải nói ra điều này dù có vẻ không tao nhã, nhưng giá không có lũ "vai u thịt bắp" chúng tôi giúp sức, cái lũ bên ngoài kia cũng chả làm cách nào cho xong việc. Có một lần cãi nhau vì chuyện ấy, đó là chỗ đứng của răng trong mỗi cái miệng người, như chỗ đứng của người trong xã hội. Lũ kia cứ cho là mình đài các, tự ví mình như những nhân viên ngoại giao để con người mang đi cười cợt, giao tế với bên ngoài. Cái tật hợm hĩnh này cũng chỉ vì con người chiếu cố đến chúng nó hơn, thích khoe cái mẽ bên ngoài mà không trân trọng chiều sâu của bên trong, họ chỉ hay săn sóc chúng nó và thường đứng soi gương để tập cười một mình. Bởi vậy chúng mới lên mặt khinh người, ra điều cũng răng mà đứa cao đứa thấp. Tức mình , bọn tôi đình công không nhai một bữa xem sao, cho nên hôm ấy chủ nhân tôi vì ăn vội vã, nuốt nhanh thành mắc nghẹn, tởn tới già, lúc ấy mới thấm thía câu "ăn phải nhai, nói phải nghĩ ". A^u cũng là một kinh nghiệm sống để cậu ta ghi nhớ mãi, khi biết rằng cuộc đời cái này vẫn phải cần đến cái kia.

* * *

Cuộc đời trải dài theo năm tháng, mỗi lần hồi tưởng lại lòng ai cũng rưng rưng với kỷ niệm. Tôi đi theo chủ nhân như bóng với hình, như con người không thể tách rời với thăng trầm dòng lịch sử dân tộc. Tôi đã thử tách mình ra khỏi cuộc đời của chủ nhân, để nhắm mắt cho rằng mình chỉ là công cụ của người ấy mà thôi, nhưng thật ra lại gắn bó với nhau nhiều, khiến mỗi một thay đổi trong cuộc đời anh ta, tôi đều có chia xẻ. Bình thường thì không có gì phải ngẫm nghĩ, nhưng những lúc trong họ hàng anh em nhà răng chúng tôi, bị ốm đau do sự ăn uống, giữ vệ sinh cẩu thả của anh ta, tạo nên những lỗ sâu gây sự đau nhức, tôi cũng buồn vậy. Nhìn anh ta những lúc lên cơn đau răng, chổng khu, hả mồm, rên la đủ kiểu mà vẫn không chấm dứt được những cái giựt giựt buốt lên tới đỉnh đầu, ai lại không sót. Khi ấy cả họ hàng nhà răng chúng tôi đều đau lòng, có ngấm ngầm trách sự cẩu thả của con người, chỉ vì cái miệng làm khổ cái thân, lại không biết giữ gìn mồm miệng cho nên mới ra nông nỗi này. Đúng là nỗi buồn của "một con ngựa đau, cả tàu chê cỏ" là thế.

Nhớ lại thời thơ ấu của chủ nhân, tôi vẫn thấy thú vị. Hình như con người chỉ sung sướng nhất là thời kỳ còn bé bỏng. Vui thì cứ vui, cười hả họng để khoe những chiếc răng cửa, nhưng thật sự chưa đủ trí khôn để nghiền ngẫm những nỗi buồn. Lúc này là thời kỳ mà ăn gì cũng thấy ngon, chát chua, ngọt mặn gì cũng được những cái miệng be bé ấy nuốt vào hết. Tôi cũng làm việc kịch liệt với tâm hồn rất yêu đời ấy, vì họ hoạt động nhiều, lại đang hăng sức cho nên không chê một món gì, dẫu chua đến ê răng như mấy quả sấu hái được ngoài vườn, dai nhanh nhách như miếng gân bò hầm chưa chín mà họ vớ được khi mẹ vắng mặt trong bếp.

Đây là thời kỳ cần ăn để lớn, để cơ thể có đủ chiều cao mà học hành, yêu đương, làm việc . Họ yêu đời lắm, tâm hồn đầy nhiệt huyết ôm nhiều hoài bão to lớn và tốt đẹp. Họ nghĩ cái gì họ ăn vào cũng tốt, chả phân biệt được tác hại của sự ôm đồm ấy, và họ cũng hay bị phỉnh phờ vì những thứ ngọt ngọt, thơm thơm của thức ăn được bán trong những chiếc xe đẩy trên lề đường. Những thứ hấp dẫn của đời chính là những thứ hại cho họ về sau, nhưng ngay lúc ấy giá những người có trải qua kinh nghiệm đau đớn về răng miệng, có mở lời khuyên bảo thì ít khi họ nghe lời lắm.

Họ nhai đá cục, họ đớp những cục xương, họ ăn bánh kẹo bất cứ khi nào vớ được, có khi sắp lên giường đi ngủ, họ cứ bắt chúng tôi nhai rau ráu tất cả những thứ cứng cỏi ấy để tống vào bụng, đâu có nghĩ gì tới sức khỏe của chúng tôi, chưa kể là cũng chả nghĩ tới việc chăm sóc để chúng tôi còn sức lực mà phục vụ họ tới già. Cẩu thả, ích kỷ như những nhà lãnh đạo vô trách nhiệm, họ bắt chúng tôi làm việc kịch liệt để thỏa cái tham vọng vô biên của họ, vì cái bụng ăn mãi cũng chẳng no. Lạ lùng cho ông trời, và cũng bất công quá xá khi ông sinh chúng tôi chỉ là những chiếc răng nho nhỏ trong một cái mồm bé, để phục vụ cho một cái bụng to tham lam thế kia, anh em chúng tôi sau này lần lượt ra đi cũng vì thế.

Tôi có một thằng em kết nghĩa, vì không có nó thì tôi cũng không làm sao nhai được thức ăn để phục vụ con người. Thằng em ra đời sau tôi ít lâu, nó ở phía dưới, tôi ở phía trên, hai đứa như chày với cối, giã nhịp nhàng như "gạo trắng trăng thanh". Trong cái miệng tối om đó, chúng tôi hăng say làm việc. Lúc con người ăn uống là lúc chúng tôi làm chết bỏ, theo hệ thống dây chuyền đi từ ngoài vào trong, nhưng công việc của chúng tôi mệt nhọc hơn lũ chị em ngoài kia.

Hai đứa tôi chăm chỉ lắm, thằng anh giã, thằng em cũng nhịp nhàng đưa lên để hai đứa ăn khít với nhau, nghiền tất cả những thứ từ bên ngoài đưa vào. Cũng cái bụng làm khổ cái răng, chúng tôi làm việc cực khổ để cống hiến cho con người những ham muốn không biết đâu mà lường. Người đời họ gọi là "ngốn", nghĩa là ngấu nghiến vơ vét vào cho đầy mới thôi. Khi cái bụng họ ngưng, anh em tôi cũng rã rời, ê ẩm cả ra, vì phải đụng chạm với những thứ cứng mềm, nóng lạnh đồng loạt được đẩy vào, đôi khi không đủ sức chịu, chúng tôi cứ vã cả mồ hôi, tê cả mồm vì những thứ gia vị cay đắng mà con người ưa thích. Nói mà không giải thích thì họ bảo chúng tôi bịa đặt quá đáng, nhưng cứ xem một hoạt cảnh ăn uống thì biết sức chịu đựng của tụi tôi dữ dội biết chừng nào.

Này nhé! Bên một tô hủ tíu bốc khói, nóng hổi, thổi suỵt soạt mấy cái rồi được đưa ngay tắp lự vào mồm từ mấy cái bàn cuốc, cộng thêm ít ớt cay và tiêu hột làm họ vừa ăn vừa chảy nước mắt. Chúng tôi bỏng rẫy lên vì sức nóng, đang luống cuống chưa biết cách nào để nhai thì lập tức đã nghe ào ào như thác đổ vào mồm, cả bọn choáng váng vì một đợt nước lạnh ồ ạt tấn công, khiến lớp men bọc bên ngoài chiếc răng như muốn rạn nứt ra khi bị tra tấn cực kỳ dã man như vậy. Lớp áo ấy lâu ngày liên tiếp bị khủng bố, hết nóng tới lạnh, hết lạnh tới nóng, chịu không nổi rạn ra, thế là có chỗ để những con sâu bé xíu len lỏi vào hang ổ, làm thành đường mòn như địa đạo ăn sâu vào lòng răng, gây ra những lỗ thủng trầm trọng. Khi hệ thống thần kinh phải giựt chuông báo nguy, lúc ấy họ mới tỉnh người thì đã muộn, chỉ biết nguyền rủa cái răng sâu mà không chịu học câu " tiên trách kỷ, hậu trách nhân".

Đấy là chuyện của răng, những người công dân hèn kém nhất, sống trong điều kiện tối tăm nhất, nhưng lại ảnh hưởng đến sức khỏe con người dữ dội nhất. Khi con người nhìn ra vấn đề thì mọi chuyện đã muộn màng, họ tìm cách để cứu vãn tình thế như châm ngôn "còn nước còn tát " mà bà con ta hay nói, nhưng sự thật thì cái gì mất đi có bao giờ tìm lại được. Sau này tôi sẽ kể đến giai đoạn "còn nước còn tát" của họ cho mọi người nghe, lúc họ thấm thía vô cùng khi không biết cách bảo vệ và trân trọng cái thật, để rước về cái giả, và suốt đời cay đắng với sự giả dối.

Dạo ấy tôi còn khỏe, lũ anh em cũng chưa xệu xạo, chỗ đứng vẫn còn vững chắc.Trong anh em nhà răng đã có đứa yểu số, sớm ra đi để lại cho họ hàngrăng miệng một sự mất mát vô cùng to lớn. Sự mất mát này dẫu to lớn tới đâu, một lúc nào cũng chìm vào quên lãng. Người vốn hay quên, cho nên vẫn chưa cho đấy là kinh nghiệm đau thương để rút ra một bài học.

Có đôi khi tôi ngồi nhẩm tính những thực phẩm hằng bao nhiêu năm dài, cả một hành trình đằng đẵng mà họ nhà răng chúng tôi phải lao động cật lực để vận chuyển những thức ăn cho một con người, thấy muốn giật mình té ngửa. Trung bình mỗi năm con người ngốn bao nhiêu ký gạo, ăn bao nhiêu ký rau, xực bao nhiêu ký thịt, xơi bao nhiêu quả trứng, nuốt bao nhiêu thứ trái cây và bánh kẹo. Nhân lên với tuổi thọ của họ thì số thực phẩm ấy phải to bằng núi Thái Sơn, để những người con bất hiếu phải rùng mình khi biết cha mẹ họ phải làm việc vất vả như thế nào mới nuôi con thành người. Và để cho những con người vô ơn, biết được rằng bao nhiêu công sức của một cộng đồng nhân loại, đã phải tranh đấu với bao khắc nghiệt của đời sống để cung cấp lương thực cho họ.

Định mệnh đã sắp đặt cho tôi sinh ra để làm răng, cho nên dẫu thế nào tôi cũng nguyện trung thành với chủ nhân cho tới chết, chẳng hề tự ý bỏ đi nếu ông ta không đành đoạn mà tống khứ tôi đi, như tống khứ con ngựa già không còn kéo nổi cỗ xe. Ít ra gần sáu mươi năm, tôi đã chia xẻ với ông ta tất cả những thứ chua cay, mặn ngọt cuộc đời, với tinh thần phục vụ của một bề tôi trung hậu, ăn ở có nhân có nghĩa, vui cùng vui, buồn cùng buồn với nhau.

Vậy mà có một thời gian tôi bị thất nghiệp, hay là cả bọn chúng tôi bị thất nghiệp khi không có gì để nhai. Lúc ấy tôi còn khỏe mạnh, những cái chân răng bám vào lợi còn vững chắc, lại không lười biếng trốn tránh trách nhiệm, tôi thèm lao động để phục vụ con người mà bỗng dưng bị thất nghiệp, hay là có việc làm rất ít để dư thì giờ nằm khểnh ra ngẫm nghĩ chuyện đời. Lúc ấy tôi thèm có việc làm lắm, nhưng lạ một điều là không có gì để nhai cả. Tôi nhớ những hôm ấy, trời rất lạnh, cái bụng nằm phía dưới cứ sôi ùng ục lên đòi cơm, thế mà chủ nhân tôi không tranh thủ, cựa quậy được tý gì để dằn bụng. Đến giờ ăn, anh ta hơ hải đem về một cái bát nhựa mấp mé đầy một thứ gì giống như cơm, mà vẫn không phải cơm, lại không được giã kỹ cho nên nó sần sật như cao su. Không biết đây có phải là thực phẩm dành cho gia súc, mà ít ra phải có hàm răng như răng ngựa mới tiêu hóa nổi. Thế nhưng lúc ấy cái bụng đòi hỏi quá, anh ta cũng đành phải ăn vậy, không thì đói rã ruột.

Chưa bao giờ chúng tôi phải làm việc vất vả bằng lúc này, giống như những người công nhân nhà máy, thời kỳ kinh tế xuống , lâu lâu mới có việc làm, lại toàn những thứ việc nặng nề, không đủ cung ứng nhu cầu hằng ngày, mà vẫn phải hùng hục làm. Công đoạn đầu là phải nhai thì đã có chúng tôi giúp sức, thằng chày thằng cối làm việc tưng bừng, như những ngày nào còn mâm cao cỗ đầy một thuở xa xưa. Công nhận món này khó nuốt thật, nó cứng vì bọc bên ngoài một lớp vỏ dầy, cho vào mồm nhạt nhẽo như nhai cao su. Tôi chịu không biết đấy là cái gì, có lẽ phải hỏi các nhà nông học xem cớ sao trong ngũ cốc lại có những thứ lạ đời như thế?

Một ngày ba lần làm việc, tuy không nhiều nhặn gì chỉ đủ cho cái bao tử đỡ lên cơn đòi hỏi, thế mà chúng tôi cũng toát mồ hôi vì những thứ thực phẩm quý hiếm ấy. Nhai mòn cả răng, ê cả lợi, thằng em nằm bên dưới bị tôi giã nhiều cái nên thân, lắm khi lại còn lẫn cả một cục sạn cho nên nó la oai oái, mặt mũi méo xẹo đi trông rất tội nghiệp. Đám chị em bên ngoài đã lâu cũng không có việc làm, thỉnh thoảng vớ được củ khoai, họ nhâm nhi cắn từng tý một, như để kéo dài giây phút thần tiên mà không muốn chia xẻ cho người khác hưởng. Dễ gì những thứ bột mềm mềm, mịn mịn ấy đến tay tụi tôi, nó chỉ đi đến cửa miệng là bọn ngoài ấy đủ sức đẩy qua cuống họng, đi thẳng vào dạ dầy. Khiếp thật, trong đời tôi chưa có thời kỳ nào kinh tế đi xuống như dạo đó. Lúc ấy tôi bỗng nhớ nôn nao cái thời vàng son của những bữa ăn gạo ngon thịt béo ngập đầy răng miệng, cho nên dằn lắm mà nước miếng nó cứ ứa ra dù chỉ hồi tưởng bằng trí nhớ.

Chủ nhân tôi lúc ấy tội nghiệp lắm, cái cơ thể tròn trịa năm xưa đến sáu, bảy chục ký cứ từ từ rút xuống, cả một hình thể oai phong lẫm liệt vào sinh ra tử mà giờ đây lép kẹp như một miếng bánh tráng mỏng, đi phất phơ như hình bóng ma quỷ trong một đêm mưa gió lạnh lùng. Đấy là nói về phần bên ngoài, còn nói đến trí tuệ thì lại càng thảm não. Lúc nào anh cũng chỉ nghĩ đến "ăn", dù khi xưa anh từng dè bỉu " miếng ăn là miếng tồi tàn". Đó là chí khí của người quân tử khi đang thời, nhưng trước cái nạn đói kém và thời kỳ suy thoái này, miếng ăn có sức mạnh làm những đôi mắt buồn ủ rủ sáng rỡ lên, những thân gầy guộc kia tỉnh táo ngay tức khắc.

Tôi đã từng chứng kiến anh ta vồ bắt những chú chẫu chuộc ở trên cây, rình rình tìm nhưng con ốc ốm trên thửa ruộng sâm sấp nước, hay khi vào rừng đốn cây, anh cứ lơ láo tìm xem có thứ gì bỏ vào miệng mà không chết. Mấy cọng rau già bên bờ suối, củ sắn sượng hay củ mì tinh đầy những xơ, chúng tôi cũng cẩn thận chế biến để nuôi dưỡng cơ thể. Trong đêm khuya bụng lại cồn cào đòi ăn, anh em tôi hay nằm tâm sự vặt, không có gì nhai cho nên hai đứa cứ nghiến vào nhau , bật ra những tiếng kèn kẹt làm ê ẩm một nỗi buồn đến rứt da rứt thịt.

* * *

"Lâu rồi thì đời cũng qua". Đó là câu tôi rất thích khi nghe lỏm được trong một bài hát, để an ủi những tâm hồn đau khổ. Thế rồi thời kỳ đói kém cũng qua đi, nó dằng dặc bao nhiêu năm trời, vì phải nhai nhiều nên lũ răng chúng tôi trên mặt vạc cả đi mà dưới chân lại đùn lên những tảng đá ong, lắm khi cứa vào lợi đến rướm máu. Bây giờ khi không còn thất nghiệp nữa, việc làm lai rai lúc nào cũng có, nhưng quái lạ lũ chúng tôi không còn hồ hởi để làm việc như ngày xưa, có lẽ đã đến lúc " tri thiên mệnh" rồi chăng?

Thời gian này tôi biết ông chủ đang thấm thía lắm cái luật đào thải của trời đất, khi ông ngồi lúc lắc những chiếc răng còn lại với nét mặt băn khoăn. Ông chăm sóc chúng tôi và vỗ về như cha thương con, nhưng than ôi cũng muộn mất rồi. Bây giờ khi nghĩ đến chuyện hồi phục lại hàm răng năm xưa, thì có khác nào " mất bò mới lo làm chuồng". Ông cũng già mà chúng tôi cũng già, nhìn quanh thì đã rơi rụng khá nhiều, muốn phục hồi lại hào quang dĩ vãng đâu phải dễ, nhất là khi tiềm lực đã gần như cạn kiệt. Mỗi lần nhìn những chiếc răng cửa, ngày xưa chỉ dùng để cười và để cắn, nay phải làm sai chức năng là nhâm nhi chút đồ ăn, tôi cười mà lòng lại buồn đến chảy nước mắt, cám cảnh sự xuống dốc của một kiếp người. Tôi vốn nhiều tình cảm, hay nhìn người mà nghĩ tới mình, cho nên tôi lại hình dung được cả sự tuột dốc trong lòng chủ nhân, ăn uống uể oải thế kia còn mong gì phục hồi phong độ cũ.

Mùa thu vừa tới là lại thêm một biến cố đau buồn trong đời tôi. Đó là sự ra đi của thằng em bên dưới, đã từng chơi với tôi trò "gạo trắng trăng thanh" ròng rã bao nhiêu năm trường. Mới đầu lúc nó bị ốm tôi vẫn không để ý, mỗi lần cần nhai tôi vẫn vô tình làm chày giã thẳng cánh xuống khiến chủ tôi la oai oái, lúc ấy tôi mới giật mình nhìn xuống thì ôi thôi, thằng em đã ngả nghiêng xiêu vẹo đứng không vững. Nó ốm lúc nào tôi cũng chả biết, thật có lúc mình cũng vô tâm như những kẻ không có lòng. Tôi hối hận quá, tình đồng đội, nghĩa huynh đệ chi binh gắn bó với nhau từ hồi mới sinh ra, cho tới lớn lại chia xẻ bao thăng trầm vinh nhục với nhau, thế mà khi thằng em tôi nó ốm, ốm nặng tôi mới biết.

Từ đấy, tôi cũng không còn hứng thú gì để làm việc nữa, nhai nuốt cũng uể oải, mỗi lần thấy một món ngon tôi định vực thằng em dậy để nó chung vui với tôi như ngày xưa, nhưng nó chỉ im lìm nằm oặt đi, sờ vào nó thì nó cứ run bần bật như sắp rời ra khỏi lợi. Tôi đâm chán đời, buồn tênh ngẫm lại cuộc đời trong cái lỗ miệng tối om. Cho đến một ngày kia, tôi nằm thần ra mà nghe tê tê một nỗi buồn, đấy là hôm thằng em tôi ra đi vĩnh viễn. Tự nhiên nghe hụt hẫng , trống vắng, thiêu thiếu một cái gì, lúc nhìn xuống bên dưới thì thằng em tôi đã biến mất, chỉ còn trơ lại lòng huyệt lầy nhầy những sợi đỏ bầm như máu. Tưởng tượng đến mình khi ngày ấy sẽ tới, tôi như cứ muốn tuồn tuột đi vào cái lòng huyệt của thằng em.

Được ít lâu, tôi đã nguôi ngoai chút chút, nhưng đời lại càng buồn hơn khi chẳng còn ai đồng tâm đồng chí với mình để mà làm được điều gì nho nhỏ giúp người. Ít lâu sau khi những chiếc răng ra đi khá nhiều, chủ nhân tôi phải tuyển thêm mấy cái răng mới để tiếp tục phục vụ ông trong những ngày còn lại.

Bọn này mặt mũi nhâng nháo vô tình cảm, trông trắng trẻo mà lại vô duyên. Chúng được gắn vào một cái bửng màu hồng nhạt cho tiệp với màu lợi, nhưng để làm kiểng thì hay hơn. Tụi tôi dù sao cũng có tình cảm, dù chỉ là răng nhưng chúng tôi chia xẻ tận tình với chủ nhân, từ cảm giác cho đến sự đóng góp tích cực bằng công sức, cho nên người ta mới hay nói "thấm tận chân răng".

Lũ răng mới câng câng và cũng chẳng biết cách ứng xử sao cho vừa mồm vừa miệng chủ, cho nên đã nhiều lần tôi thấy ông ta xót xa nhớ tiếc những tình cảm thân thương của lũ răng thật tụi tôi, dù sao thì sự chân thật vẫn là món quà quý mà loài người cần trân trọng. Bọn răng giả lại hay né tránh những món dai cứng mà chúng không nhai được, bây giờ ông chủ mới cảm thấy được cái cộng tác chân tình của tôi, khi nhiệt tình giúp ông bất cứ hoàn cảnh nào, tiêu thụ những món khó nuốt của cuộc đời vào bụng. Có chung đụng với những điều giả dối, người ta mới biết trân quý lòng chân thật. Tôi đã nghe chủ tôi than thở, mỗi lần ăn uống ông lại thở dài, và cho rằng cứ phải sống với sự giả dối mãi như thế này, đó là điều đau khổ người ta phải nén lòng mà chịu đựng.

Thế rồi tôi cũng không qua được sự đào thải của tạo hóa, từ ngày không có thằng em bên dưới đỡ đần, tôi cứ tuột xuống một cách thảm hại. Sống không anh em, không bạn bè tri kỷ thật tình tôi cũng muốn chết quách cho xong. Bây giờ phải ép lòng làm bạn với cái lũ răng giả vô tình cảm kia, chúng ỷ mình khỏe, kèn cựa với tôi để khoe tài khoe giỏi. Thực ra chúng làm gì biết thưởng thức cái ngon, cái dở, làm gì có trái tim chân thật, những cảm xúc chân thành để mà chia xẻ với con người, trong những ngày huy hoàng tuổi trẻ, những đau buồn lúc sa cơ thất thế, những lúc già nua đời như chiếc lá héo mùa thu.

Tôi cũng chẳng biết tại sao mình ra nằm đây, trên mặt bàn, như một nấm mồ trên mặt cỏ phẳng lặng. Trò chơi thuở xưa khi những chiếc răng sữa được vứt vào gầm giường cho chuột chí, hay vứt lên mái nhà để xin những chiếc răng khôn, những chiếc răng đẹp của một thời trẻ con đâu còn. Không biết chủ nhân tôi còn để tôi đứng đây làm chi? Hay có khi để nghiền ngẫm một nỗi buồn, vì biết rằng con đường nào rồi cũng tới La Mã.

NGUYÊN NHUNG